عبدالعلي بن محمد بن حسين نظام الدين بيرجندي يا نظام الدين عبدالعلي بن محمد بن حسين ، رياضيدان و منجم ايراني معروف به فاضل بيرجندي از رياضيدانان و منجمان سده دهم هجري بوده كه در سال 934 هجري قمري وفات يافته است .

شادروان استاد ابوالقاسم قرباني در كتاب " زندگينامه رياضيدانان دوره اسلامي " صفحه 173 به نقل از خواند مير در كتاب تاريخ حبيب السير كه در زمان زندگي بيرجندي تاليف شده است درباره وي مي گويد : " جامع اصناف علوم محسوس و معقول است و حاوي انواع مسايل فروع و اصول ، در علم نجوم و حكميات بي مثل و بدل است و در شيوه زهد و تقوي ضرب المثل " درباره مذهب او نيز بحث هايي است .

استاد قرباني در همان منبع و همانجا او را حنفي مذهب مي داند اما بعضي ديگر ( آيتي ، ناجي ،نصرآبادي و حائري ) او را شيعه دانسته اند . استناد دانشمندان اخير به بعضي نوشته هاي بيرجندي درباره استخراج وقت ظهر و عصر بوده است . شيخ آقا بزرگ طهراني نيز در الذريعه و طبقات اعلام الشيعه به بررسي و معرفي بسياري از كتابهاي او پرداخته است . آثار او به نوشته استاد قرباني سيزده جلد و به نوشته آقاي قاسملو 18 جلد است . وجود چند بيرجندي در زمان هاي مختلف باعث شده است كه بعضي از آثار آنان به عبدالعلي بيرجندي كه از همه مشهورتر است نسبت داده شود . بيرجندي از محضر استادان بزرگي بهره برد . به روايت خواندمير ، علم حديث را نزد خواجه غياث الدين كاشي و فنون حكمي را نزد منصوربن معين الدين ( همكار غياث الدين جمشيد كاشاني ) و ساير علوم را نزد كمال الدين قنوي آموخت . ملا مسعود شرواني و سيف الدين تفتازاني نيز از استادان او به شمار مي روند . (قاسملو ، ص 151)

آرامگاه وي در روستاي بجد از توابع شهرستان بيرجند ، واقع است.

وي داراي تاليفات بسياري در زمينه رياضيات و ستاره شناسي به زبانهاي فارسي و عربي بوده كه برخي از آنان در كتابخانه‌هاي انگلستان و هند نگهداري مي‌شوند . آثار وي عبارتند از :
اسطرلاب ، به فارسي ، كه آن را به نامهاي بيست باب در معرفت اسطرلاب و تحفه حاتميه نيز معرفي كرده اند. اين اثر در جمادي الاولي 900 نوشته شده است . نسخه‌اي از اين رساله در موزه بريتانيا نگهداري مي‌شود .
شرح مختصر الهيئه ، به عربي ، شرحي است بر ترجمه عربي خواجه نصيرالدين طوسي از سي فصل در معرفت تقويم خود ، با نام مختصر الهيئه . نسخه‌اي از آن به شماره add3589 در دانشگاه كيمبريج وجود دارد .
المختصر في بيان آلات الرصد، به عربي . تنها نسخه شناخته شده اين كتاب در كتابخانه آصفيه در هندوستان نگهداري مي‌شود .
شرح التذكرة النصيرية في الهيئة ، به عربي ، تأليف در سال ۹۱۳ هجري قمري ، شرحي است بر التذكرة النصيرية في الهيئة خواجه نصيرالدين طوسي است . در سال ۱۱۴۲ هجري قمري (۱۷۲۹ ميلادي) ناياناسو كهوپاديايه ، اين كتاب را به زبان سانسكريت ترجمه كرده است .
ابعاد و اجرام ، به فارسي ، در بيان ابعاد و مسافت هاي زمين و بعضي مسائل فلكي . اين كتاب اجرام سفلي و اوضاع اجرام علوي ، مسالك و ممالك و مساحت سطوح اجسام نيز ناميده شده است .
شرح بيست باب در معرفت اسطرلاب ، به فارسي ، تأليف در سال ۸۹۹ هجري قمري ، شرحي است بر رسالة خواجه نصيرالدين طوسي در اسطرلاب
الحاشيه علي شرح الملخص ، تأليف بعداز سال ۹۲۱ هجري قمري، حاشيه‌اي است عربي بر شرحي كه قاضي زاده رومي بر رسالة الملخص في الهيئة چغميني نوشته است .
كشاورزي نامه ، به فارسي ، كه به نامهاي فن كشت و زراعت ، رساله در فلاحت و ارشاد الزراعه نيز ناميده شده است .
بيست باب در معرفت تقويم
ترجمة تقويم البلدان ِ ابوالفداء
رساله در هيئت به فارسي
رسالة في آلات الرصد ، به عربي
شرح آداب المناظره ، به عربي , كه در باب منطق است .
شرح الشمسية ، به عربي كه در باب رياضيات است.
شرح الفوائد البهائية ، به عربي , كه در باب رياضيات است.
شرح المجسطي يا شرح تحرير المجسطي ، به عربي
شرح زيج جديد سلطاني ، به فارسي
شرح الدرّالنّظيم في خواص القرآن الكريم ، به عربي