پروفسور محمد حسن گنجي از نخستين دانش آموختگان جغرافيا در ايران است كه آموزش و كاربرد جغرافيا را در ايران دگرگون كرد و به حق مي توان او را پدر جغرافياي نوين ايران ناميد.

پروفسور گنجي در 21 خرداد 1291 خورشيدي در بيرجند به دنيا آمد.وي پس از تكميل تحصيلات متوسطه در مدرسه شوكتيه بيرجند به تهران رفت و پس از سه سال تحصيل در خرداد 1312 موفق به اخذ ليسانس تاريخ و جغرافيا از دانشسراي عالي شد . در شهريور همين سال همراه با حدود نود نفر ديگر كه بيست نفراز آنان ليسانسيه هاي دانشسراي عالي بودند به اروپا رفت . بعد از پنج سال اقامت در انگلستان از دانشگاه ويكتورياي منچستر ليسانس تخصصي و ممتاز در جغرافيا (B.A.Honurs) را دريافت نمود كه از جهاتي معادل فوق ليسانس محسوب مي شد. پس از مراجعت به ايران در 1371 به تدريس در دانشگاه تهران پرداخت . دوره خدمت دبيري ايشان در دانشگاه چهارده سال به طول انجاميد تا اينكه در سال 1331 به آمريكا رفته و پس از دو سال تحصيل در دانشگاه كلارك واقع در شهر ورستر از ايالات ماساچوست كه از مراكز بسيار معتبر آموزش و پژوهش جغرافيا بود به احراز درجه دكترا در جغرافيا نايل آمد . پس از مراجعت به تهران و گذشت چند ماه به درجه دانشياري ارتقاء پيدا كرد ايشان تا سال 1354 كه بازنشسته شد و به استادي ممتاز دانشگاه مفتخر گرديد ، 37 سال سابقه تدريس لاينقطع داشت.

 از جمله فعاليت هاي مهم او مي توان به :

راه اندازي و رياست هواشناسي ايران ، راه اندازي دانشگاه بيرجند ، معاونت دانشگاه تهران ، همكاري با سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح ، عضويت در 24 انجمن و شوراي علمي و دانشگاهي ،حضور در 43 كنگره و سمينار جهاني، رياست انجمن جغرافي دانان ايران و بيش از نيم قرن تدريس در دانشگاه اشاره كرد .همچنين ايشان 15 كتاب به زبان فارسي نوشته و مقالات وى در مجامع داخلى و خارجى بيش از 77 مورد مى‏باشد.

كسب عنوان دانشمند برگزيده سازمان هواشناسي جهاني در سال 2001 از جمله افتخارات اوست

عبدالعلي بن محمد بن حسين نظام الدين بيرجندي يا نظام الدين عبدالعلي بن محمد بن حسين ، رياضيدان و منجم ايراني معروف به فاضل بيرجندي از رياضيدانان و منجمان سده دهم هجري بوده كه در سال 934 هجري قمري وفات يافته است .

شادروان استاد ابوالقاسم قرباني در كتاب " زندگينامه رياضيدانان دوره اسلامي " صفحه 173 به نقل از خواند مير در كتاب تاريخ حبيب السير كه در زمان زندگي بيرجندي تاليف شده است درباره وي مي گويد : " جامع اصناف علوم محسوس و معقول است و حاوي انواع مسايل فروع و اصول ، در علم نجوم و حكميات بي مثل و بدل است و در شيوه زهد و تقوي ضرب المثل " درباره مذهب او نيز بحث هايي است .

استاد قرباني در همان منبع و همانجا او را حنفي مذهب مي داند اما بعضي ديگر ( آيتي ، ناجي ،نصرآبادي و حائري ) او را شيعه دانسته اند . استناد دانشمندان اخير به بعضي نوشته هاي بيرجندي درباره استخراج وقت ظهر و عصر بوده است . شيخ آقا بزرگ طهراني نيز در الذريعه و طبقات اعلام الشيعه به بررسي و معرفي بسياري از كتابهاي او پرداخته است . آثار او به نوشته استاد قرباني سيزده جلد و به نوشته آقاي قاسملو 18 جلد است . وجود چند بيرجندي در زمان هاي مختلف باعث شده است كه بعضي از آثار آنان به عبدالعلي بيرجندي كه از همه مشهورتر است نسبت داده شود . بيرجندي از محضر استادان بزرگي بهره برد . به روايت خواندمير ، علم حديث را نزد خواجه غياث الدين كاشي و فنون حكمي را نزد منصوربن معين الدين ( همكار غياث الدين جمشيد كاشاني ) و ساير علوم را نزد كمال الدين قنوي آموخت . ملا مسعود شرواني و سيف الدين تفتازاني نيز از استادان او به شمار مي روند . (قاسملو ، ص 151)

آرامگاه وي در روستاي بجد از توابع شهرستان بيرجند ، واقع است.

وي داراي تاليفات بسياري در زمينه رياضيات و ستاره شناسي به زبانهاي فارسي و عربي بوده كه برخي از آنان در كتابخانه‌هاي انگلستان و هند نگهداري مي‌شوند . آثار وي عبارتند از :
اسطرلاب ، به فارسي ، كه آن را به نامهاي بيست باب در معرفت اسطرلاب و تحفه حاتميه نيز معرفي كرده اند. اين اثر در جمادي الاولي 900 نوشته شده است . نسخه‌اي از اين رساله در موزه بريتانيا نگهداري مي‌شود .
شرح مختصر الهيئه ، به عربي ، شرحي است بر ترجمه عربي خواجه نصيرالدين طوسي از سي فصل در معرفت تقويم خود ، با نام مختصر الهيئه . نسخه‌اي از آن به شماره add3589 در دانشگاه كيمبريج وجود دارد .
المختصر في بيان آلات الرصد، به عربي . تنها نسخه شناخته شده اين كتاب در كتابخانه آصفيه در هندوستان نگهداري مي‌شود .
شرح التذكرة النصيرية في الهيئة ، به عربي ، تأليف در سال ۹۱۳ هجري قمري ، شرحي است بر التذكرة النصيرية في الهيئة خواجه نصيرالدين طوسي است . در سال ۱۱۴۲ هجري قمري (۱۷۲۹ ميلادي) ناياناسو كهوپاديايه ، اين كتاب را به زبان سانسكريت ترجمه كرده است .
ابعاد و اجرام ، به فارسي ، در بيان ابعاد و مسافت هاي زمين و بعضي مسائل فلكي . اين كتاب اجرام سفلي و اوضاع اجرام علوي ، مسالك و ممالك و مساحت سطوح اجسام نيز ناميده شده است .
شرح بيست باب در معرفت اسطرلاب ، به فارسي ، تأليف در سال ۸۹۹ هجري قمري ، شرحي است بر رسالة خواجه نصيرالدين طوسي در اسطرلاب
الحاشيه علي شرح الملخص ، تأليف بعداز سال ۹۲۱ هجري قمري، حاشيه‌اي است عربي بر شرحي كه قاضي زاده رومي بر رسالة الملخص في الهيئة چغميني نوشته است .
كشاورزي نامه ، به فارسي ، كه به نامهاي فن كشت و زراعت ، رساله در فلاحت و ارشاد الزراعه نيز ناميده شده است .
بيست باب در معرفت تقويم
ترجمة تقويم البلدان ِ ابوالفداء
رساله در هيئت به فارسي
رسالة في آلات الرصد ، به عربي
شرح آداب المناظره ، به عربي , كه در باب منطق است .
شرح الشمسية ، به عربي كه در باب رياضيات است.
شرح الفوائد البهائية ، به عربي , كه در باب رياضيات است.
شرح المجسطي يا شرح تحرير المجسطي ، به عربي
شرح زيج جديد سلطاني ، به فارسي
شرح الدرّالنّظيم في خواص القرآن الكريم ، به عربي

در سال 1313 در روستاى مود از بخش مركزى بيرجند متولد شد ، تحصيلات ابتدائى و قسمتى از تحصيلات متوسطه خود را در زادگاهش و قسمت ديگر را در بيرجند و سال ششم ادبى را در دبيرستان مروى تهران گذرانيد . در سال 1336 به اخذ درجه ليسانس و در سال 1339 به اخذ درجه دكترى در رشته قضائى از دانشكده حقوق و علوم سياسى دانشگاه تهران نائل گرديد. وى در زمان تحصيل در دوره كارشناسى با مدير وقت روزنامه كيهان كه استاد ايشان نيز بود رابطه دوستانه‏اى برقرار كرد . وقتى استاد از دانشجويان دوره دكترى براى همكارى در كيهان دعوت كرد ، معتمد نژاد فرصت را غنيمت شمرده و به محيط روزنامه وارد شد .

ديرى نپائيد كه از مترجمى زبان فرانسه، به مسؤليت گروه خارجى و مقالات ارتقاء يافت . روزنامه كيهان كه به روزنامه نگاران تحصيلكرده نياز داشت ، براى وى بورسيه‏اى از دولت فرانسه دريافت داشت . معتمد نژاد در دانشگاه سوربن فرانسه موفق به اخذ دكترى حقوق و علوم سياسى و نيز دكترى تخصصى روزنامه نگارى از انستيتوى مطبوعات و علوم نظرى دانشگاه پاريس گرديد (1343).

    خدمات دانشگاهى ايشان ارسال 1344 در سمت استاد يارى در دانشكده حقوق و علوم سياسى دانشگاه تهران آغاز مى‏شود ضمناً همكارى خود را از آغاز ورود به ايران با موسسه كيهان حفظ كرد. در سال 1343 مؤسسه كيهان پيشنهاد وى را براى يك دوره عالى روزنامه نگارى پذيرفت و براى اين منظور از بين داوطلبان ديپلم ،25 نفر انتخاب شدند. در پايان دوره دو ساله ، اسم اين دوره عالى به مؤسسه عالى مطبوعات و روابط عمومى تغيير كرد

    در سال 1350 يعنى زمانى كه نخستين فارغ التحصيلان در بحبوحه اخذ دانشنامه بودند ، اسم مؤسسه به دانشكده علوم ارتباطات اجتماعى تغيير يافت . دراين موقع از دانشيارى دانشكده حقوق دانشگاه تهران استعفا داده و در دانشكده علوم ارتباطات اجتماعى در سمت معاونت دانشكده مشغول به كار گرديد . از سال 56 تا 59 نيز سمت رياست دانشكده را عهده‏دار بود.

    با پيش آمدن انقلاب اسلامى ، دانشكده مذكور تعطيل و در دانشكده علوم اجتماعى دانشگاه علامه طباطبائى به عنوان يك گرايش  ادغام شد .

    با تعطيل شدن دانشگاه ها ، معتمد نژاد به پاريس رفت و در آنجا به تدريس و تحقيق پرداخت. تا ياد وطن او را دلتنگ كرد و در سال 1368 به ايران بازگشت.

    معتمد نژاد مجدداً نسبت به توسعه رشته علوم ارتباطات و گشايش دوره ه اى كارشناسى، كارشناسى ارشد و دكترى اقدام نمود تا سرانجام در سال 1375 با پذيرفته شدن دوره دكتراى ارتباطات در وزارت فرهنگ و آموزش عالى به آرزوى ديرين خود رسيد .

  پروفسور معتمد نژاد در حال حاضر استاد تمام وقت دانشكده علوم اجتماعى دانشگاه علامه طباطبائى مى‏باشد و در سطوح مختلف آموزشى اشتغال به آموزش دارد .

    معتمد نژاد در تشكيل و عضويت انجمن هاى مختلف از قبيل : انجمن دفاع از آزادى مطبوعات ، انجمن بين المللى تحقيق در ارتباطات جمعى ، انجمن بين المللى حقوق فضا ، انستيتوى بين المللى ارتباطات ، انجمن فرانسوى علوم ارتباطات و اطلاعات نقش عمده داشته است.

پروفسور معتمدنژاد بيش از 70 مقاله علمى به مجامع بين‏المللى و يا مجلات ارائه داده و ياخود در تشكيل سمينار ها و كنفرانس هاى علمى نقش مهمى داشته است .

  در سال 1373-74 به عنوان استاد نمونه دانشگاههاى كشور از دست رياست جمهورى لوح نقدير دريافت داشته و به پيشنهاد وزير فرهنگ و آموزش عالى و حكم رياست شوراى عالى انقلاب فرهنگى از مهر ماه 1378 به عضويت هيأت امناى دانشگاههاى منطقه مركزى منصوب شده است

تعدادي از مشاهير شهرستان بيرجند عبارتند از:

1- مقبره ابن حسام  (قاجار)                       روستاي خوسف كيلومتر35جاده كرمان

2- مسجدجامع خوسف(قاجار)                   روستاي خوسف كيلومتر 35 جاده كرمان

3- مدرسه عليمه معصوميه                                  خيابان شهيدمطهري

4- مدرسه شوكتيه (قاجار)                                   خيابان شهيدمنتظري           

5- قلعه پايين شهر (قاجار)                                   انتهاي خيابان جمهوري

6- غارچنشت                                      روستاي چنشت كيلومتر 60جاده زاهدان

7- عمارت ارگ كلاه فرنگي                                   خيابان شهيدمطهري

8- سنگ نگاره لاخ مزار (پيش ازتاريخ)              روستاي كوچ كيلومتر26جاده زاهدان

9- بندعمرشاه                                            فاصله 2كيلومتري جنوب غرب بيرجند

10- باغ وعمارت شوكت آباد (قاجار)          روستاي شوكت آباد كيلومتر 5جاده زاهدان

11- باغ وعمارت رحيم آباد                                      انتهاي خيابان مدرس

12- باغ وعمارت اكبريه                                          انتهاي خيابان معلم

13- بنددره                                                         انتهاي خيابان مدرس كيلومتر5

14- ارگ كلاه فرنگي                                            خيابان شهيدمطهري

مدرسه شوكتيه در سال ۱۲۸۴ هـ. ش هم‌زمان با تأسيس دارالفنون تهران و رشديه تبريز در بيرجند تأسيس شد. به دنبال آن مدارسي در دشت بياض، نهبندان، سربيشه، خوسف و دبستان دخترانه شوكتي در بيرجند افتتاح گرديد.

مدرسه «معصوميه» بيرجند سابقهٔ بيش از هزار سال دارد و محل تحصيل اغلب مشاهير بيرجند بوده‌است.

در شهرستان بيرجند پنج مدرسه علميه با ظرفيت ۲۰۰ نفر طلبه و بيش از ۷۰۰ مركز آموزشي وابسته به آموزش و پرورش به فعاليت مشغولند. آموزش و پرورش بيرجند با بيش از ۹۰ سال سابقه بيش از يكصدهزار نفر دانش‏ آموز را تحت تعليم و تربيت دارد. وجود چهار اداره مستقل آموزش و پرورش در شهرستان بيرجند با بيش از ۷۰۰۰ نفر پرسنل، مركز آموزش عالي فرهنگيان، مراكز تعليم و تربيت، پژوهشكده معلم، آموزش و پرورش اين شهرستان را به قوي‏ترين آموزش و پرورش استان خراسان (پس از مشهد) تبديل كرده‌است.

بيرجند به عنوان قطب دانشگاهي شرق كشور از امكانات آموزش عالي خوبي برخوردار است و در حال حاضر ۱۴ هزار دانشجو در ۹ دانشگاه و مركز آموزش عالي مشغول تحصيل مي‏باشند كه بالاترين تراكم دانشجويي در سطح كشور را به خود اختصاص داده‌است. بدين معني كه به ازاي هر ۹ نفر شهروند بيرجندي يك نفر دانشجو وجود دارد.

از جمله مراكز آموزش عالي در بيرجند مي‌توان از:

دانشگاه بيرجند
دانشگاه علوم پزشكي بيرجند
دانشگاه صنعتي بيرجند
دانشگاه آزاد اسلامي واحد بيرجند
دانشگاه پيام ‏نور
دانشگاه جامع علمي كاربردي بيرجند
مركز تربيت معلم شهيد باهنر
مركز آموزش عالي ضمن خدمت فرهنگيان
مركز آموزش مديريت دولتي
مركز آموزش عالي دختران بيرجند (سپيده كاشاني)
نام برد.

اين ميوه كم و بيش در مناطق مختلف پرورش مي يابد كه داراي انواع مختلفي مثل : آلو بخارا ، آلو زرد ، آلو سياه ، آلوچه و … مي باشد و در تهيه غذاهاي مختلفي مثل : مرغ ، كوفته ، خورشت به، خورشت سيب ، خورشت اسفناج و فسنجان بكار مي رود. آلو داراي خواص درماني چون ضد يبوست ، برطرف كننده تب ، صفرا ، خشكي مزاج و غلظت خون است.
آلو بخارا
آلو بخارا از تيره گل سرخيان " Rosaceae" از جنس "Prunus" مى‏باشد. نام علمى اين درختچه عبارت است از: "Prunus spinosa L Var. Bukharensis"
آلو بخارا درختچه‏اى است به طول در حدود سه متر كه هر قدر فواصل كشت آن محدودتر باشد بر ارتفاع آن اضافه مى‏شود.اين درخت در روستاهاى بخش مركزى و بخش در ميان بيرجند بفراوانى كشت مي ‏گردد. بايد دانست گونه‏هاى بادام، زردآلو، گيلاس، هلو، آلو، گوجه و آلوچه از همين جنس "Prunus" مى‏باشند.
برگهاى اين درخت بيضى و به صورت يك در ميان و به طول 4-6 سانتي‏متر، گل‏هاى آن به صورت دسته‏هائى مانند آلبالو به رنگ سفيد و ميوه آن مدور به رنگ بنفش مي‏باشد. ميوه اين درخت به طورى كه در مخزن الادويه آمده، اثر هضم كننده، اشتهاآور و محرك ترشحات صفراوى دارد. طعم ميوه برخلاف ساير آلوها، ترش و داراى اسيدماليك، قند و مواد آلبومينوئيدى و پكتيكى مى‏باشد. ريشه اين درخت اثر قابض دارد.
ميوه اين درخت كمتر به صورت تازه و بيشتر به صورت خشك مصرف خوراكى دارد. نوع خشك شده آن در انواع سوپ‏ها و خوراكها و خيسانده آن در آب در صبح و قبل از ناشتا به منظور لينت مزاج و رفع يبوست‏هاى عادى و تقويت اعمال كليه به كار مي رود. در داخل ميوه هسته‏اى كه داراى مغز هسته يا دانه مى‏باشد، وجود دارد. چون بر روى ميوه پوسته نسبتاً سختى وجود دارد، ميوه رسيده را به منظور جداسازى پوسته آن پس از برداشت در داخل آب جوش ريخته و بيرون مى‏كشند تا بدين وسيله جداسازى پوست از ميوه بآسانى انجام شود.
خواص تغذيه اي و درماني آلو :
_ آلوي سياه حرارت دروني بدن را فرو مي نشاند.
_ آلو حالت تهوع را از بين مي برد. از اين رو افرادي كه به حالت تهوع و سرگيجه مبتلا مي باشند ، بهتر است روزانه چند عدد آلو بمكند.
_ آلو ضد تب و سردردهاي صفراوي است.
_ آلو طبيعتي سرد دارد ، پس براي افراد گرم مزاج مناسب است.
_ آلوي سياه در مبتلايان به خارش بدن مانند خارش پشت، زيربغل ، گردن ، شانه مؤثر است.
طبيعي ترين، بهترين، و بي خطرترين راه معالجه يبوست و بواسير ، استفاده از اشكال مختلف آلو و آلوي خشك است كه بايد آن را به شكل پخته يا خيس كرده مصرف كنند.
_ آلو تقويت كننده و تنظيم كننده دستگاه هاضمه است .
_ خوردن آلوي تازه يا پخته و يا كمپوت آلو براي درمان بيماران مبتلا به روماتيسم، نقرس و تصلب شرائين مفيد است.
_ مصرف آلو به صورت پخته براي افراد ضعيف و مسن بهتر است، زيرا آلوي خام ديرهضم مي شود.
_ آلو در معالجه كم خوني، ضعف و ناتواني و خستگي جسمي مفيد است.
_ آلو سرشار از ويتامين هاي A و C ، كربوهيدرات ( مواد نشاسته اي )، آهن ، كلسيم و ساير املاح مي باشد.
_ آلوي خشك براي مبتلايان به سوء هاضمه بسيار مفيد است.
_ برگه آلو، بهترين ضد سم مي باشد.
_ برگه آلو، دستگاه هاضمه را در بدن تنظيم مي نمايد.
_ غني از منيزيم، سديم، فسفرو پتاسيم است.
_ به مقدار كافي فيبر غذايي را براي بدن تامين مي كند.
_در حفظ سلامتي كبد موثر بوده و باعث سم زدايي از سيستم گوارشي مي شود. همچنين در مبارزه با عفونت و تب هاي روده اي بسيار حائز اهميت است.
_ از آنجا كه حاوي مقدار زيادي فسفر است، در افزايش قدرت فعاليت هاي ذهني تاثيرگذار مي باشد.
_ نوشيدن آب آلو در دفع انگل هاي معده بسيار موثر مي باشد.
پژوهشگران معتقدند از آلو مى‏توان به عنوان ضدعفونى‏كننده غذا استفاده كرد. آلوى خشك خواص ضد ميكروبى دارد كه مى‏تواند خطر آلودگى گوشت را كم كند. افزودن آلو يا عصاره آن به گوشت قيمه شده، به ميزان قابل توجهى از رشد ميكروب ها جلوگيرى مى‏كند.
هر چند ادويه نيز مى‏تواند نقش مشابهى ايفا كند، اما عصاره آلو طعم اندكى دارد و به همين دليل طعم اصلى غذا را تغيير نمى‏دهد. افزودن 3 درصد عصاره آلو، بيش از 90 درصد مانع از رشد ميكروب ها مي ‏شود. آلو به دليل كمك به مرطوب ماندن گوشت، كيفيت گوشتى را كه دوباره گرم مى ‏شود، بهبود مي ‏بخشد.

انار به نام علمى "Punica granatum L."از خانواده پونيكاسه "Punicaceae"مى‏باشد. درخت انار در شهر بيرجند وروستاهاى‏مجاور و نيز دربخش شرقى بيرجند به‏نام خوسف بخوبى مى‏رويد. براساس نوشته دائره‏المعارف »بريتانيكا« اصل درخت انار از ايران و ممالك مجاور ايران مى‏باشد. و از اين نواحى به ساير نقاط جهان منتشر گرديده است.
انار، انگور و انجير و پسته از درختان حاشيه كوير محسوب مي ‏شوند و از اين رو بفراوانى در مناطق شرقى و جنوبى بيرجند، كشت آنها متداول و مرسوم است. زيرا اين درختان طالب آفتاب فراوانى مي باشند و در نواحى گرم ونيمه گرم بهترين نتيجه را مي دهند. انار در مقابل سرما حساس است و چنانچه سرما بزند بر روى خاك مجدد مي رويد.
انار داراى شاخه ‏هاى بدون تيغ و يا كمى تيغ دار مى‏باشد. ارتفاع اين درخت به 2 تا 5 متر مي رسد. گونه (گراناتم) داراى ارقام بسيار متعددى مي باشد كه هر يك از آنها خصوصيات مخصوص به خود را دارند. از لحاظ پوست اغلب قرمز روشن، ليكن برخى داراى پوست سفيد، زرد، سبز، سياه و تركيبى از اينها مى‏باشند، دانه انواع مختلف انار از لحاظ طعم، رنگ، ريزى، درشتى دانه و هسته (و نسبت اين دو به يكديگر)با هم متفاوت مي باشند. از اين رو اين محصول با توجه به‏مزه به سه دسته: ترش، ملس‏و شيرين تقسيم مى‏شود.درخت انار خاصيت توليد پاجوش زيادى دارد. واريته‏ هاى انار از لحاظ رسيدن ميوه نيز در سه دسته : زودرس، ميان رس و دير رس قرار دارند.
گل‏ هاى انار نارنجى متمايل به قرمز، دو جنسى، به صورت انفرادى و يا مجموعه 5-3 گل مي باشند. انارهاى زينتى داراى گل‏ هاى پُرپَر و زيبا و نسبتاً كوتاه هستند.
انار ميوه ه‏اى درشت است كه وزن آن از 200 تا 800 گرم مشاهده مى‏شود. درخت يا درختچه انار دوران باردهى خود را از سال دوم به بعد شروع مي ‏كند و داراى عمر طولانى است، بويژه كه درحذف پاجوش و جانشين كردن برخى‏از ساقه‏ هاى جوان، به جاى ساقه‏ هاى پير و همچنين هرس(فرم) و (بهره ‏دهى) انار دقت بيشترى شود.
برگ هاى جوان انار حنائى و عنابى رنگ است و برگ هاى كامل آن سبز خوش رنگ و صاف مي باشند. برگ هاى آن به شكل بيضى تا نيزه‏اى وبه طول 7/5 سانتتي‏متر وفاقد گوشوارك يا بن برگ مى‏باشد. در مناطق معتدله برگ هاى انار در فصل پاييز زرد نمي ‏شود بلكه هميشه سبز باقى مي ماند.
انار را مي توان به وسيله قلمه، پاجوش، خواباندن ويا ازطريق كشت بذر تكثير كرد، ليكن به لحاظ حفظ مشخصات پايه مادرى بهتراست از قلمه و پاجوش استفاده شود.
قسمت‏ هاى مختلف درخت انار، مورد استفاده فراوانى دارد. از پوست درخت انار در دبّاغى و همچنين داروسازى و از ميوه آن براى مصرف تازه خورى واز آب انار براى تهيه نوشابه‏ ها و نيز رب انار استفاده مي ‏شود. از ساير قسمت‏هاى انار از قبيل گل، برگ، پوست شاخه‏ هاى جوان، ريشه و پوست ميوه نيز براى مصارف داروئى و صنعتى استفاده مي شود.
صدور ميوه انار مى ‏تواند تا اندازه‏اى موجب تأمين ارز براى كشور گردد. در رابطه با فوايد انار مطالب بسيار نوشته شده كه از همه مهم‏تر آيات قرآنى است، خداوند در آيات 99 و 142 سوره انعام نظر انسان را به انار، انگور، زيتون، و نخل كه نشانه‏ هائى از عظمت خداوند مي باشند، جلب‏ نموده است. منابع مختلف، مصرف انار را در تصفيه خون و در درمان استسقاء، آسم و ناراحتي هاي ريوى بسيار مفيد مي دانند

خواص تغذيه اي و درماني انجير :
انجيرميوه اي مقوي و شيرين است كه در قرآن به آن قسم خورده شده است. نام عربي آن " تين " و نام انگليسي آن " "FIG"مي باشد.
درخت انجير بومي آسياي غربي و كشورهاي مديترانه است و از آنجا به عربستان ، سوريه و اسرائيل برده شده است . انجير درختي است با برگ هاي زرد و پنجه اي و به رنگ سبز خاكستري كه بلندي آن تا شش متر مي رسد و به دليل عدم مقاومت در مقابل سرماي شديد ، در مناطق معتدله و گرمسير كشت مي شود . درخت انجير معمولا از سال چهارم شروع به ميوه دادن مي كند و تا سن بيست سالگي ميوه مي دهد.
ارزش غذايي انجير :
انجير، قند زيادي دارد. 50 درصد انجير خشك را قند تشكيل مي دهد. همچنين منبع خوبي از پتاسيم ، منيزيم ،كلسيم، فسفرو ويتامين هاي C, B , A است. انجير منبع غني فيبر غذايي مي باشد. ليگنين يك نوع فيبرغذايي غيرمحلول است كه به مقدار زياد در انجير وجود دارد و نقش عمده اي در جلوگيري و رفع يبوست داردانجير منبع غني فيبر غذايي و نيز منبع خوبي از منيزيم ، كلسيم ، فسفر و ويتامين هاي C , B , A است.
ساير خواص غذايي انجير عبارتند از : 1- از انجير مي توان در رژيم هاي غذايي خاص مثل رژيم كم چربي ، كم سديم ، پرفيبر ، ;كاهش وزن، ديابتيو حتي رژيم غذايي مديترانه اياستفاده كرد. 2- انجير سديم و چربي ندارد و مانند ساير ميوه ها بدون كلسترول است. 3- 40 گرم انجير تازه يا يك چهارم ليوان از خرد شده ي آن، معادل يك واحد ميوه است. 4- 5/1 عد انجير خشك معادل يك واحد ميوه يا 15 گرم كربوهيدرات است كه كربوهيدرات آن از گلوكز و فروكتوز تشكيل شده است.
5- انجير، فيبر غذايي بالايي دارد و هر واحد آن 20 درصد نياز روزانه را تأمين مي كند كه بيش از هر نوع ميوه تازه يا خشك مي باشد.
6- انجير بيش از ساير ميوه ها املاح دارد. 40 گرم انجير تازه داراي 244 ميلي گرم پتاسيم ( 7 درصد نياز روزانه ) ، 53 ميلي گرم كلسيم ( 6 درصد نياز روزانه ) و 2/1 ميلي گرم آهن ( 6 درصد نياز روزانه ) مي باشد.
خواص درماني انجير
انجير از نظر طب قديم ايران ، گرم و تر است .
- انجير تعرق بدن را زياد مي كند .
- ادرار آور است . اگر ترشح ادرار كم باشد ،خوردن انجير باعث ازدياد آن مي شود .
- حرارت بدن را كاهش مي دهد .
- چاق كننده است و براي آنهايي كه مي خواهند وزن اضافه كنند بسيار مفيد است . بدين منظور مي توان آن را با شير مخلوط كرد و در بين غذاها خورد.
- انجير ( تازه يا خشك ) يبوست را برطرف مي كند و يكي از بهترين ميوه ها براي تميز كردن روده بزرگ و رفع يبوست است . در قديم براي از بين بردن يبوست از شربت انجير استفاده مي كردند .- براي درمان ناراحتي هاي سينه حدود 20 گرم از خرما، عناب ، انجير خشك و مويز را با هم مخلوط كرده و آسياب مي كنند. سپس اين پودر را با يك ليتر آب مي جوشانند تا حجم آن به نصف برسد . از اين جوشانده مي توان به مقدار سه فنجان در روز مصرف نمود .
- جوشانده انجير خشك درمان كننده التهاب مجاري دستگاه تنفسي ، كليه ، ذات الريه ، ذات الجنب ، سرخك ،مخملك و آبله مي باشد .
- جوشانده غليظ انجير خشك براي رفع سرما خوردگي بسيار مفيد است و غرغره كردن آن گلودرد را برطرف مي كند.
- براي برطرف كردن سياه سرفه ، برونشيت و ذات الريه از " قهوه ي انجير" استفاده كنيد. براي درست كردن اين قهوه ، انجير خشك را ابتدا بو مي دهند و سپس آن را آسياب مي كنند تا بصورت پودر درآيد .
- انجير دستگاه هاضمه را تقويت مي كند .
- انجير براي درمان سوء هاضمه مفيد است .
- سوپ انجير بسيار مقوي است و براي افزايش شير در زنان شيرده مفيد است .براي تهيه سوپ ، انجير نرسيده را با گوشت بپزيد .- براي برطرف كردن ورم گلو ، 50 گرم انجير زرد را در 500 گرم شير ريخته و مدت 15 دقيقه بگذاريد بماند. سپس آن را غرغره كنيد و مقدري از آن را نيز بنوشيد. مي توانيد آن را با عسل هم شيرين كنيد .
- انجير خشك جوشيده شده در شير براي درمان آنژين ، ورم لثه و ورم مخاط دهان مفيد است .
- يكي از داروهاي بسيار موثر براي درمان آرتروز، درد مفاصل، مخلوط شير بز و انجير سياه مي باشد . اين مخلوط سموم مختلف را از بدن خارج كرده و درد را از بين مي برد.
- انجير ، به خصوص انجير خشك خيسانده در آب يا شير ، موثرترين درمان براي رفع يبوست است.- انجير را مي توان همراه با ميوه هاي ديگر مصرف كرد. انجير با ميوه هاي اسيدي مانند پرتغال و گريپ فروت سازگار نيست . - انجير براي آنهايي كه قند خونشان پائين مي آيد و يك دفعه احساس ضعف مي كنند مناسب است، زيرا قند آن به سرعت در روده كوچك جذب مي شود.
- خوردن انجير باعث افزايش نيروي جنسي مي شود .
- انجير تقويت كننده كبد است .
- براي برطرف كردن ورم بناگوش و دمل ها ، ضمادي از انجير خشك با آرد جو و گندم درست كنيد و روي ورم دمل بگذاريد .
- دم كرده انجير با شنبليله ، براي سينه درد مفيد است .
- براي رفع ورم طحال، انجير را به مدت 9 روز در سركه خيس كنيد و هر روز پنج عدد از آن را با سركه بخوريد .
- انجير ضد سرطان است .
- انجير در معالجه بيماريهاي پوستي موثر است .
- مربا و كمپوت انجير براي درمان يبوست موثر است ،5 لذا مي توان 3 يا 4 انجير تازه را چهار قطعه كرد و در نيم ليترشير جوشاند تا بپزد و آن را با 12عدد كشمش صبح ناشتا بخورند.
- هضم انجير آسان است و مصرف آن براي بچه ها و اشخاصي كه از بستر بيماري برخاسته اند و دوره نقاهت را مي گذرانند، بسيار مفيد است.
- انجير به علت دارا بودن دانه هاي ريز، باعث تقويت معده و روده مي شود، ولي براي كبدهاي ضعيف زيان آور است.
- سرشار بودن انجير از پتاسيم، تامين كننده سلامتي كودكان ضعيف و كم خون و بي اشتهاست.
- اگر انجير و عسل را به طور مساوي با هم مخلوط نماييد و بخوريد، جهت زخم معده بسيار مفيد است.
- انجير به علت داشتن پتاسيم، درجه قليائيت بدن را بالا برده و در دفع اوره و چربي خون بسيار موثر است.
- شربت انجير، تسكين دهنده دردهاي گلو و سرفه است.
- انجير خشك خيسانده شده در شير بسيار خوشمزه و براي درمان يبوست شديد بسيار مفيد است. همچنين خوردن انجير خشك خيسانده در روغن زيتون در صبح ناشتا ، براي رفع يبوست موثر است.
نظر پيامبر و امامان در مورد خواص انجير :
- رسول گرامي اسلام (ص) خواص ذيل را براي انجير بر شمرده اند و مسلمانان را به خوردن آن ترغيب كرده اند :
- انجير ميوه اي بهشتي است كه بواسير را قطع مي كند.
- انجير نقرس را معالجه مي كند.
- انجير، قواي جنسي را زياد مي كند و رطوبت و سردي را كه موجب ضعف نيروي آميزش است ، برطرف مي نمايد.
- حضرت علي (ع) مي فرمايند : انجير براي باد قولنج مفيد است. در روز از آن زياد بخوريد ، ولي در شب كم بخوريد.
- در حديثي ازامام محمد باقر (ع) آمده است كه فرمود:
بر كبد "حزقيل" پيامبر زخمي ظاهر شد كه او را آزار مي داد. خداوند به او وحي كرد كه شيره انجير را بگير و بر سينه خود بمال. وي نيز اين كار را انجام داد و بهبود يافت.
- در حديثي ازامام رضا (ع) چنين آمده است كه :
انجير بوي بد دهان را از بين مي برد ؛ استخوان را محكم مي سازد؛ باعث رويش مو مي شود ؛ درد را بر طرف مي كند و با وجود انجير ديگر به دارو احتياج نيست

درخت انگور كه درخت مو نيز ناميده مي‌شود درختچه‌اي است بالا رونده كه از ديوار و درختان مجاور بالا مي‌رود. ساقه آن گره‌دار و داراي برگهاي متناوب است. برگهاي انگور داراي پنج لوب دندانه‌دار و به رنگ سبز تيره مي‌باشد. گلهاي آن كوچك ، مجتمع و به صورت خوشه ظاهر مي‌شود. ميوه درخت انگور ، گوشت‌دار و شيرين و برگهاي مختلف است.
تركيبات شيميايي :
برگ مو داراي ساكارز ، لوولز ، اينوزيت Inosite ، مواد نشاسته‌اي و تعدادي اسيدهاي آلي است. دم خوشه انگور داراي تانن ، مواد رزيني ، تارتارات پتاسيم و اسيدهاي آلي است. غوره ك ميوه سبز رنگ و نارس انگور است كه داراي طعم ترش مي‌باشد. غوره داراي اسيدهاي آلي مانند اسيد ماليك ، اسيد فرميك ، اسيد سوكسينيك ، اسيد اگزاليك ، اسيد گلوكوليك و قند مي‌باشد.
پوست انگور داراي تانن ، تارتارات پتاسيم ، اسيدهاي آزاد و مواد معدني مي‌باشد. در هسته انگور مقداري روغن و تانن موجود است. روغن هسته انگور به رنگ زرد مايل به سبز است. اين روغن فاقد بو و داراي طعمي مطبوع مي‌باشد. روغن هسته داراي تري گليسيريد ، اسيد اولئيك ، اسيد پالمتيك ، اسيد لينولئيك ، اسيد استئاريك و اسيد آراشيك مي‌باشد.
خواص درماني ميوه انگور :
اخلاط بدن را متعادل مي‌كند.
بسيار مقوي و مغذي است.
خون را تصفيه مي‌كند.
سينه و ريه را صاف و تميز مي‌كند.
برطرف كننده يبوست است.
انگور براي درمان ورم معده و روده مفيد است.
در درمان سل ريوي و سياه سرفه موثر است.
براي درمان اسهال خوني از انگور استفاده مي‌شود.
براي درمان نقرس بسيار مفيد است.
آنهايي كه معده ضعيف دارند بايد انگور را بدون پوست بخورند زيرا پوست آن دير هضم است و موجب دل درد ، نفخ و عوارض ديگر مي‌گردد.
انگور بهترين ميوه براي كساني است كه مي‌خواهند لاغر شوند و بدن خود را از اسيد اوريك ، سنگهاي صفراوي و مسموميت ناشي از سرب يا جيوه پاك كنند. اينگونه اشخاص بايد در هر هفته به مدت 2 روز فقط آب انگور بخورند و رژيم آب انگور بگيرند.
براي تقويت و طراوت پوست و همچنين روشن كردن رنگ پوست ، آب انگور تازه را با يك تكه پنبه بصورت بماليد و پس از ده دقيقه با آب نيمگرم محتوي كمي جوش شيرين بشوييد.
زياده روي در مصرف آب انگور بطور مداوم ايجاد سنگ كليه مي‌كند.
خواص طبي هسته انگور :
داراي تانن است بنابراين قابض است.
اسهال را برطرف مي‌كند.
ترشح ادرار و اسپرم را كم مي‌كند.
گرد هسته انگور را براي درمان به مسلولين مي‌دهند.
هسته انگور براي آنهايي كه مثانه و كليه ضعيف دارند مضر است.
خواص طبي پوست انگور :
پوست انگور را خشك كرده و مي‌سوزانند خاكستر بدست آمده را براي درمان اكثر زخمها استفاده مي‌شود.
پوست انگور دير هضم است و بهتر است كه در موقع خوردن پوست آنرا بيرون آورد. خواص طبي غوره غوره كه به انگليسي Un-ripe grape ناميده مي‌شود از نظر طب قديم ايران سرد و قابض است.
در درمان ورم مخاط دهان و نرمي لثه‌ها موثر است.
آب غوره براي درمان چاقي مفرط مفيد است.
بيماري اسكوربو كه به علت كمي ويتامين C در بدن مي‌باشد با آب غوره درمان مي‌شود.
آب غوره چون داراي تارتارات پتاسيم است براي درمان سياتيك و رماتيسم حاد بسيار مفيد است.
در دفع زردي موثر است. خوردن آب غوره بلوغ دختران را جلو مي‌اندازد و قاعده را باز مي‌كند.
حرارت و صفراي بدن را دفع مي‌كند و روده‌ها را ضد عفوني مي‌كند.
براي برطرف كردن ورم گلو آب غوره قرقره كنيد.
براي دفع كرم و روده و تقويت معده بايد به مدت پنج روز آش آب غوره همراه با زيره سياه مصرف كنيد البته در اين مدت بايد از خوردن غذاهاي سنگين اجتناب نمائيد.
آب غوره درمان كننده پا درد و كمر درد مي‌باشد. براي معالجه مي‌توان بمدت ده روز آش آب غوره مصرف نمود . البته از خوردن غذاهاي سنگين در اين مدت اجتناب كرد.
خواص طبي برگ مو :
برگ مو قابض است.
دم كرده برگهاي جوان مو اسهال خوني را برطرف مي‌كند.
براي خونريزيها مفيد است.
در رفع نقرس و زردي موثر است.
استفراغ را برطرف مي‌كند.
در رفع اختلالات گردش خون مربوطه به دوره بلوغ و يائسگي موثر است.
هنگامي كه پوست صورت قرمز مي‌شود و ملتهب است خوردن دم كرده آن اثر مفيد دارد.
گرد برگهاي جوان و خشك شده مو ، اثر خوبي در رفع خونريزيهاي رحيم و خون آمدن از بيني دارد.
براي برطرف كردن سرمازدگي دست و پا جوشانده برگ مو را تهيه كرده و دست و پا را به مدت 15 دقيقه در آن قرار دهيد.
براي تهيه دم كرده برگ مو ، مقدار 15 تا 20 گرم برگ مو را در يك ليتر آب جوش ريخته و بگذاريد 10 دقيقه بماند.
از دم كرده برگ مو مي‌توان براي شستشوي چشم در مورد ورم ملتحمه استفاده كرد.
دم كرده برگ مو براي رفع واريس مفيد است

بادام:

درخت بادام به 8 متر مي رسد . درختي است زيبا كه از زمانهاي قديم در نواحي مركزي و غربي آسيا مخصوصا افغانستان و ايران ، سوريه و فلسطين پرورش مي يافته است.
نامهاي فارسي: بادام معمولي، درخت بادام، لوز، بادام آغاجي، درخت بادام شيرين، كهرو، ارچين، بايم، چغاله بادام، ديم دار، گواروم بوته
نام انگليسي: Almond – Sweet almond – Bitter almond
نام علمي: Amygdalus communis (syn.Prunus communis)
خانواده: Rosaseae
درخت بادام بومي منطقه مديترانه آسيا است. بلندي آن به 6تا8 متر مي رسد و برگهاي آم ساده، بيضي باريك، نوك تيز، كمي موج دار و گلهاي صورتي رنگ است. بادام داراي دو واريته اصلي مي باشد كه بادام شيرين و بادام تلخ مي باشد.
بادام حاوي گليكوزيد سيانوژنيك به نام آميگدالين (Amygladin)است. اين گليكوزيد در بادام شيرين به مقدار ناچيز ولي در بادام تلخ در حد سمي و به ميزان يك تا 3.5 درصد حضور دارد و مي تواند منشاء مسموميت دامها و يا انسان واقع شود.
هيدروليز آميگدالين، ينزالدئيد (enzaldehyde)، جنتوبيوز (Gentobiose) و اسيد سيانيدريك توليد مي كند.
ريشه درخت بادام بسيار قوي است . اين درخت مي تواند حتي با كمي رطوبت نيز رشد كند .برگهاي آن بيضي ، باريك ، نوك تيز و برنگ سبز مي باشد . گلهاي آن بسيار زيبا و برنگ صورتي است . در اوائل بهار شكوفه هاي بادام ظاهر مي شود .
بطور كلي دو نوع بادام وجود دارد :
1- بادام شيرين Sweet Almond
2- بادام تلخ Bitter Almond
ميوه درخت بادام بصورت شفت مي باشد كه قشر خارجي آن سبز رنگ و پوشيده از كرك است كه در داخل آن بادام با پوست سخت وجوددرد . در ابتداي تشكيل ميوه پوشش خارجي سبز رنگ و گوشت در است كه پوشيده از كرك است و هنوز بردستي رشد نكرده كه آنرا چغاله بادام Amandon مي نامند كه داراي خواص مخصوص مي باشد . پس از رسيدن بادام بتدريج پوشش خارجي سبز رنگ خشك شده و پوست آن نيز سفت و سخت مي شود و مغز بادام در داخل آن رشد كرده و آماده استفاده مي شود .
مغز بادام بيضي شكل و مسطح بوده كه يكطرف آن نوك تيز است . مغز بادام در داخل پوسته نارك قهوه اي رنگي مي باشد كه مي توان آنرا بكمك آب گرم از آن جدا كرد كه مغز بادام سفيدرنگ در داخل آن است .
مغز بادام شيرين و طعم ملايم و خوشمزه اي درد و بسهولت از بادام تلخ تشخيص داده مي شود .
از كليه قسمت هاي درخت بادام شيرين مانند شكوفه ، برگ و ميوه آن استفاده طبي مي شود
خواص داروئي:
بادام شيرين از نظر طب قديم ايران كمي گرم و تر است .
1) بادام ملين بوده و روغن بادام ضد يبوست است مخصوصا از روغن بادام مي توان رفع يبوست براي بچه ها استفاده كرد .
2)بادام سينه را نرم مي كند .
3)شير بادام براي رفع سرفه ، ناراحتي حنجره و تنگي نفغس مفيد بوده و خلط آور است .
4) بادام براي درمان زخم روده ها و مثانه و اسهال مفيد است .
5)بادام بو داده مقوي معده بوده و قابض است .
6)بادام تقويت كننده نيروي جنسي است و توليد اسپرم را زياد مي كند .
7)بادام را آسياب كرده و با عسل مخلوط كنيد براي درد كبد و سرفه مفيد است .
8)چغاله بادام لثه و ريشه دندان را تقويت مي كند .
9) چغاله بادام براي خشكي دهان مفيد است .
10)شكوفه بادام را دم كنيد و بعنوان مسهل براي اطفال استفاده كنيد .
11)دم كرده پوست قهوه اي رنگ مغز بادام بهترين دارو براي تسكين درد و التهاب مجاري تنفسي است .(مقدر مصرف 5 گرم در 100 گرم آب )
12)جوشانده برگ درخت بادام براي نارسائي كبد و كيسه صفرا مفيد است .
13)روغن بادام خواب آور است و بيخوابي را از بين مي برد .
14)براي صاف كردن سينه و نرم شدن روده ها و از بين بردن سرفه خشك بايد روغن بادام را با شكر و كتيرا مخلوط كرده و بخوريد .
15)روغن بادام را با آب گرم مخلو ط كنيد داروي خوبي براي رفع اسهال و دل پيچه بچه ها خواهد بود . ضمنا اين مخلوط سنگ مثانه را خارج كرده و ادرار كردن را آسان مي كند .
16)براي درمان نقرس و رفع خميدگي پيران ، مهره هاي پشت را با روغن بادام چرب كنيد .
17)برگ تازه درخت بادام مسهل و ضد كرم است .
18)برگ خشك شده درخت بدام قابض بوده و اسهال را از بين مي برد.
19)روغن بادام شيرين بدليل خاصيت نرم كنندگي و ضد التهاب در كرم ها و پمادها بكار مي رود.
20)براي رفع بيماريهاي سينه ، روغن بادام شيرين را با هموزن آن عسل و يك زرده تخم مرغ مخلوط كنيد كه بصورت خمير يكنواختي دارايد سپس به آن جوشانده گل ختمي اضافه كرده و يك قاشق چايخوري از انرا بفاصله هر سه ساعت بخوريد .
21)براي رفع خارش پوست بچه هائيكه كه سرخك و مخملك دارند روغن بادام را در تمام سطوح بدن آنها بماليد خارش را تسكين مي دهد .
22)ماليدن روغن بادام بر روي پوست التهاب را رفع كرده و سوختگي را درمان مي كند.
23) روغن بادام اگزما را رفع مي كند .
خواص بادام تلخ
مغز بادام تلخ ازنظر طب قديم ايران خيلي گرم و خشك است
1-بادام تلخ را آسياب كرده و با سركه مخلوط كنيد ضماد خوبي براي سر درد مي باشد همچنين ماليدن آن بر دور چشم براي تقويت بينايي مفيد است .
2- خوردن بادام تلخ براي تنگي نفس ، سرفه و ورم ريه مفيد است .
3-بادام تلخ رابا عسل بخوريد كبد و طحال را تميز مي كند .
4-براي رفع درد كليه ها بادام تلخ را با نشاسته و نعناع بخوريد .
5- بادام تلخ را با عسل براي قولنج مفيد است .
6-براي از بين بردن سنگ كليه و ناراحتي هاي كليه ، بادام تلخ را با شيره انگور مخلوط كرده و بخوريد .
7-اگر عادت ماهيانه خانم ها عقب مي افتد بهترين طرز درمان آن قرار دادن شياف بادام تلخ در مهبل است .
8-براي ازبين بردن لكه هاي صورت ، بادام تلخ را پودر كنيد و با سركه مخلوط كرده و ضمادي از آن درست كنيد و روي پوست بماليد .
9-ضماد بادام تلخ براي درمان زخم هاي كهنه خارش و مخملك بكار ميرود .
10- ضماد ريشه درخت بادام تلخ براي درمان انواع دردها مفيد است .
11-ضماد ريشه درخت بادام براي پاك كردن طحال ، كليه و دفع كرم روده بكار مي رود .
12-دم كرده ريشه درخت بادام تلخ براي پاك كردن طحال ، و دفع كرم روده بكار مي رود .
13-روغن بادام تلخ خاصيت مسهلي درد .
14-روغن بادام تلخ براي تنگي نفس ، درد كليه و خارج كردن سنگ مثانه مفيد است .
15-براي رفع زنگ زدن و صدا در گوش يك قطره از روغن بادام تلخ را در گوش بريزيد .
16-ماليدن روغن بادام تلخ روي صورت ، لكه ها و چين و چروك را از بين مي برد .
17-رغن بادام تلخ ترك دست و پا را كه از سرما ايجاد شده از بين مي برد .
18-آنهايي كه مبتلا به اگزما هستند اگر از بادام تلخ خميري درست كنند و از آن بجاي صابون براي شستن نقاطي كه مبتلا به اگزما است استفاده كنند بزودي بهبود مي يابند .
19-خمير بادام تلخ براي رفع بوي بد پا و زير بغل مفيد است .
20-روغن بادام تلخ براي درمان سياه سرفه مفيد است .
مضرات :
بادام از نظر اينكه داراي مواد مغذي بسياري است بنابراين غذاي بسيار خوبي است ولي چون سنگين و ثقيل الهضم مي باشد نبايد در خوردن آن افراط كرد و مقدر آن نبايد در روز بيش از ده دانه باشد . بادام همچنين براي معده هاي ضعيف و سرد خوب نيست و اشخاصي كه معده ضعيف دارند بهتر است بادام را با شكر بخورد روغن بادام : براي بدست آوردن روغن بادام ، مغز بادام را پس از تميز كردن و خشك كردن خرد مي كنند و بصورت خمير در مي آورند و سپس آنرا تحت فشار قرار داده و روغن آن را استخراج مي كنند . اين روغن را فشار اول مي نامند .
تفاله بادام را كه از فشار اول باقيمانده تحت اثر حرارت و مواد شيميايي قرار داده و روغن فشار دوم را بدست مي آورند . بدليل اينكه روغن بادام گران است معمولا تقلب كرده و آنرا با روغن هاي ديگر مانند روغن مغز هسته زردآلو و هلو مخلوط كرده و بام روغن بادام مي فروشند .
همانطور كه گفته د اگر روغن بادام تلخ يا مغز زردآلو و يا هلو تحت اثر آّب قرار گيرند اسيد سيانيدريك و آلدئيد بنزوئيك توليد مي شود كه سمي است بنابراين براي گرفتن روغن از اين هسته ها نبايد از آب استفاده كرد .
اسانس بادام تلخ : اين اسانس مايعي زلال و بيرنگ است كه در اثر كهنه شدن برنگ زرد كمرنگ در مي آيد . بوي آن قوي ، طعمش سوزاننده و تلخ و بسيار سمي است . اسانس بادام تلخ بسهولت با اكسيژن هوا تركيب و اكسيد مي شود . بنابراين بايد هميشه محتوي آن كاملا پر و در بسته بوده و در جاي تاريك و سرد نگاهدري شود .
شكوفه و گل بادام : گل و شكوفه درخت بادام داراي بوي مطبوعي و طعم تلخ مي باشد .
پوست ميوه بادام : بصورت جوشانده مصرف مي شود . طرز تهيه آن به اين صورت است كه 50 گرم پوست بادام شيرين را در يك ليتر آب ريخته و مدت چند دقيقه آنرا مي جوشانند سپس آنرا صاف كرده و مصرف مي كنند .
برگ درخت بادام: براي تهيه جوشانده برگ درخت بادام 50 گرم برگ درخت را در يك ليتر آب مي جوشانند و سپس صاف مي كنند .
مغز بادام : معمولا بصورت خشك شده و خام و يا بوداده مصرف مي شود .
شير بادام : شير بادام را از مغز بادام بو نداده و خام تهيه مي كنند . براي تهيه آن 50 گرم مغز بادام را كاملا آسياب كرده كه بصورت پودر در آيد . سپس مقدر 50 گرم شكر يا قند به آن اضافه كرده و با يك ليتر آب مخلوط مي كنند مايعي مانند شي بدست مي آيد .
نوع ديگر شير بادام براي كودكان شير خوار و اطفال بسيار مفيد است و مي تواند جانشين شير مدر و يا مكمل آن باشد بدين ترتيب بدست مي آيد كه مقدر 50 گرم بادام را بمدت چند دقيقه در آب گرم قرار مي دهند تا پوست آن كنده شود سپس آنرا آسياب كرده و بصورت پودر در مي آيند و مقدر كمي آب را بان اضافه مي كنند و بهم مي زنند تا بشكل خمير در آيد سپس خمير حاصل را با يك ليتر آب مخلوط و بهم مي زنند و سپس مقدر 50 گرم عسل بآن اضافه مي كنند تا كاملا حل شود . اين مايع را از پارچه ململ مي گذرانند تا مايعي مانند شير از آن باقي بماند.
البته اگر اشخاص بالغ بخواهند از شير بادام استفاده كنند احتياجي به صاف كردن آن نخواهد بود .
طريقه ديگري كه آسان تر است بدين صورت مي باشد كه مقدر 50 گرم بادام پوست كنده يك ليتر آب و 50 گرم عسل يا شكر را در داخل مخلوط كن برقي بريزيد و تا مايعي مانند شير بدست آيد